essay in diwali in sanskrit

Hindi Ki Baat

दीवाली पर संस्कृत में निबंध। Essay on Diwali in Sanskrit

इस पोस्ट में आपको दीवाली पर्व पर संस्कृत में निबंध मिलेगा, जो कि हिन्दुओं और भारत का एक प्रमुख त्योहार है, और भारत साथ ही दुनिया के कई अन्य देशों में भी मनाई जाती है।

In this post you will get essay in Sanskrit on Diwali festival, which is a major festival of Hindus and India, and is celebrated in India as well as many other countries of the world.

इस पोस्ट में आपको दीवाली पर संस्कृत भाषा मे लंबे निबंध के साथ-साथ दीवाली में छोटे संस्कृत निबंध जैसे दीवाली पर संस्कृत में 10 वाक्य, दीवाली में संस्कृत में 20 वाक्य का निबंध और दीवाली में 5 लाइन संस्कृत भाषा में। ये संस्कृत भाषा में डीवी पर निबंध छोटी कक्षा के विद्यार्थियों के लिए तो उपयोगी साबित होंगे और उसके साथ संस्कृत भाषा में दीपावली पर निबंध अंग्रेजी माध्यम के बड़ी कक्षा के विद्यार्थियों के लिए भी उपयोगी होंगे।

In this post you will find long essay in Diwali on Sanskrit as well as short Sanskrit essay on Diwali like 10 sentences in Sanskrit on Diwali, 20 sentence essay in Sanskrit in Diwali and 5 line in Sanskrit language in Diwali. These essays on Diwali in Sanskrit language will prove useful for the students of small class and along with the essay on Diwali in Sanskrit language will be useful for higher class students of English medium as well.

Essay on Diwali in Sanskrit

Long essay on diwali in sanskrit language.

• Diwali essay in Sanskrit 20 lines

दीपावली पर संस्कृत श्लोक

10 lines on diwali in sanskrit. संस्कृत में दीपावली पर 10 वाक्य, diwali essay in sanskrit 5 lines. संस्कृत में दीपावली पर 5 वाक्य.

अस्माकं भारतवर्षे प्रतिवर्ष बहूनि पर्वाणि मान्यन्ते । तेषु पर्वेषु दीपावालिः हिन्दुनां पवित्रं पर्वमस्ति । इदं कथ्यते यत् अस्मिन् एव दिने श्रीरामः रावणादि राक्षसान् निहत्य सीतया लक्ष्मणेन च सह चतुर्दशवर्षाणां वनवासं समाप्य अयोध्यां प्रत्यागच्छन् । तदा अयोध्यावासिनः प्रसन्नो भूत्वा स्वगृहेषु राजमार्गेषु च दीपकान् प्रज्वालयन् । जानश्रुत्यानुसारेण अस्मिन् एव दिने समुद्रमंथने लक्ष्मी प्रकटिता अभवत् । दीपावलिः प्रतिवर्षे कार्तिकमासस्य अमावस्यायां तिथौ मान्यते । जनाः स्वगृहाणि स्वच्छानि कुर्वन्ति । जनाः मालाभिः , विद्युत्दीपैः , मृतिकादीपैः च गृहाणि , मन्दिराणि राजमार्गणि , आपणानि च अलंकृतानि कुर्वन्ति । जनाः रात्रौ लक्ष्मी – गणेशस्य च पूजनं कुर्वन्ति । मिष्ठान्नानि च खादन्ति । बालकाः स्फोटकानि स्फोटयन्ति प्रसन्नाः च भवन्ति । दीपावलिः पावनतायाः , उल्लासस्य च प्रतीकमस्ति यथा दीपकः अंधकारं नाशयति तथैव वयमपि अज्ञानस्य , भेदभावस्य , घृणायाः च अन्धकारं नाश्याम । अयं अस्य पर्वस्य संदेशः अस्ति ।

अस्माकं भारतवर्ष प्रतिवर्ष बहूनि पाणिमान्यन्ते । तेष पर्वेष दीपावालि: हिन्दुनों पवित्रं पार्वमस्ति । इंद्र कथ्यते यत् अस्मिन् एव दिन श्रीराम रावणादि राक्षसान् निहत्य सीतया लमाणेन च सह चतुर्दशवर्षाणां वनवासं समाप्य अयोध्यां प्रत्यागच्छन् । तदा अयोध्यावासिनः प्रसन्नी भूत्वा स्वहिप राजमागेषु । च दीपकान् प्रज्वालयन् । जाना श्रुत्यानुसारेण अस्मिन् एव दिने समुद्रमंथने लक्ष्मी प्रकटिता अभवत् ।

भारतवर्षस्य एकः महान् उत्सवः अस्ति । दीपावलि इत्युक्ते दीपानाम् आवलिः । अयम् उत्सवः कार्तिकमासास्य अमावस्यायां भवति । कार्तिकमासस्य कृष्णपक्षस्य त्रयोदशीत: आरभ्य कार्तिकशुद्धद्वितीयापर्यन्तं 5 दिनानि यावत् आचर्यते एतत् पर्व । सायंकाले सर्वे जनाः दीपानां मालाः प्रज्वालयन्ति । दीपानां प्रकाशः अन्धकारम् अपनयति । एतत्पर्वावसरे गृहे , देवालये , आश्रमे , मठे , नदीतीरे , समुद्रतीरे एवं सर्वत्रापि दीपान् ज्वालयन्ति । प्रतिगृहं पुरत: आकाशदीप: प्रज्वाल्यते । दीपानां प्रकाशेन सह स्फोटकानाम् अपि प्रकाश: भवति । पुरुषाः स्त्रियः बालकाः बालिकाः च नूतनानि वस्त्राणि धारयन्ति आपणानां च शोभां द्रष्टुं गच्छन्ति । रात्रौ जनाः लक्ष्मी पूजयन्ति मिष्टान्नानि च भक्षयन्ति । सर्वे जनाः स्वगृहाणि स्वच्छानि कुर्वन्ति , सुधया लिम्पन्ति सुन्दरैः च चित्रैः भूषयन्ति । ते स्वमित्रेभ्यः बन्धुभ्यः च मिष्टान्नानि प्रेषयन्ति । बालकाः बालिकाः च क्रीडनकानां मिष्टान्नानां स्फोटकपदार्थानां च क्रयणं कुर्वन्ति । अस्मिन् दिवसे सर्वेषु विद्यालयेषु कार्यालयेषु च अवकाशः भवति भारतीयाः इमम् उत्सवम् प्रतिवर्षं सोल्लासं समायोजयन्ति । एवं सर्वरीत्या अपि एतत् पर्व दीपमयं भवति । अस्य पर्वण: दीपालिका , दीपोत्सव: , सुखरात्रि: , सुखसुप्तिका , यक्षरात्रि: , कौमुदीमहोत्सव: इत्यादीनि नामानि अपि सन्ति । अस्मिन्नवसरे न केवलं देवेभ्य: अपि तु मनुष्येभ्य: प्राणिभ्य: अपि दीपारतिं कुर्वन्ति ।

Diwali essay in Sanskrit 20 lines. संस्कृत में दीपावली पर 20 वाक्य

कविकुलगुरुणा कालिदासेन अभिज्ञानशाकुन्तले लिखितम् यत् ‘उत्सवप्रियाः खलु मनुष्याः’ । मानवाः नाम सामाजिक प्राणिनः । अतः ते उत्सवप्रियाः । मम प्रियः उत्सवः दीपावली दीपोत्सवः वा वर्तते । मह्यम् एतत् पर्व अतीव रोचते । एष: धार्मिकोत्सवः अस्ति । अस्मिन् उत्सवे बालाः युवका: च नवनवानि वस्त्राणि धारयन्ति । स्फोटकानां स्फोटनं च भवति । सर्वे हर्षपूर्णाः भवन्ति । दीपावलीदिने लक्ष्मीपूजनं भवति । व्यापारिणः नवानि व्यापारपुस्तकानि आरभन्ते । जनाः स्वमित्रैः स्वजनैः च सम्मिलन्ति अभिवादयन्ति च । सर्वे अस्मिन् पर्वणि प्रसन्नाः । दीपावलिः पावनताया , उल्लासस्य च प्रतीकमास्तिक्था दीपक: अंधकारं नाशयति तथैव बयमपि अज्ञानस्य , भेदभावस्य , घणायाः च अन्धकार नाश्याम । अयं अस्य पर्वस्य संदेशः अस्ति ।

हिरण्यवर्णां हरिणीं सुवर्णरजतस्रजाम् । चन्द्रां हिरण्मयीं लक्ष्मीं जातवेदो म आवह ॥

सिद्धिबुद्धिप्रदे देवि भुक्तिमुक्तिप्रदायिनि । मन्त्रपूते सदा देवि महालक्ष्मि नमोस्तु ते ॥

1. दीपावलि इत्युक्ते दीपानाम् आवलिः । 2. दीपावलिः भारतवर्षस्य एकः महान् उत्सवः अस्ति । 3. अयम् उत्सवः कार्तिकमासास्य अमावस्यायां भवति । 4. दीपावलि दीपानां उत्सवः अस्ति । 5. सायंकाले सर्वे जनाः दीपानां मालाः प्रज्वालयन्ति । 6. पुरुषाः , स्त्रियः , बालकाः , बालिकाः च नूतनानि वस्त्राणि धारयन्ति आपणानां च शोभां द्रष्टुं गच्छन्ति । 7. रात्रौ जनाः लक्ष्मी पूजयन्ति मिष्टान्नानि च भक्षयन्ति । 8. सर्वे जनाः स्वगृहाणि स्वच्छानि कुर्वन्ति , सुधया लिम्पन्ति सुन्दरैः च चित्रैः भूषयन्ति । 9. ते स्वमित्रेभ्यः बन्धुभ्यः च मिष्टान्नानि प्रेषयन्ति । 10. भारतीयाः इमम् उत्सवम् प्रतिवर्षं सोल्लासं समायोजयन्ति

1. दीपावलिः प्रतिवर्षे कार्तिकमासस्या अमावस्यायों तिथौ मान्यते । 2. जनाः स्वगृहाणि स्वच्छानि कुर्वन्ति । 3. जनाः मालाभिः , विद्युत्दीपः , मालिकादीगैर चा गृहाणि , मान्दिराणि राजमार्गणि , आपणानि वा अलंकृतानि कुर्वन्ति । 4. जनाः रात्री लक्ष्मी – गणेशस्य व पूजनं कुर्वन्ति । 5. मिष्ठान्नानि च खादन्ति बालकाः स्फोटकानि स्फोटयन्ति पराना: च भवन्ति ।

•  essay on importance of sanskrit in sanskrit • 50 animals name in Sanskrit. •  50 Opposite Words in Sanskrit With Hindi Meaning. •  50 Birds Name in Sanskrit with Hindi, English and Pictures. •  numbers in sanskrit. •  10 lines on mango in sanskrit. • कितना जानते हो आप दीपावली के बारे में

[tag] deepavali par 10 line sanskrit mein. ten sentences in sanskrit on diwali. write 5 lines on diwali in sanskrit. diwali essay in sanskrit 5 lines. sanskrit mein deepavali par panch vakya. ten sentences in sanskrit on diwali. दीपावली पर लेख संस्कृत में। संस्कृत में दीपावली पर निबंध लिखा हुआ। संस्कृत भाषा में दीपावली पर निबंध।

Share this:, leave a comment cancel reply.

Notify me of follow-up comments by email.

Notify me of new posts by email.

{{#message}}{{{message}}}{{/message}}{{^message}}Your submission failed. The server responded with {{status_text}} (code {{status_code}}). Please contact the developer of this form processor to improve this message. Learn More {{/message}}

{{#message}}{{{message}}}{{/message}}{{^message}}It appears your submission was successful. Even though the server responded OK, it is possible the submission was not processed. Please contact the developer of this form processor to improve this message. Learn More {{/message}}

Submitting…

दीपावली संस्कृत निबंध। Essay on Diwali in Sanskrit

अस्माकं भारतवर्षे प्रतिवर्षं बहूनि पर्वाणि मान्यन्ते। तेषु पर्वेषु दीपावालिः हिन्दुनां पवित्रं पर्वमस्ति। इदं कथ्यते यत् अस्मिन् एव दिने श्रीरामः रावणादि राक्षसान् निहत्य सीतया लक्ष्मणेन च सह चतुर्दशवर्षाणां वनवासं समाप्य अयोध्यां प्रत्यागच्छन्। तदा अयोध्यावासिनः प्रसन्नो भूत्वा स्वगृहेषु राजमार्गेषु च दीपकान् प्रज्वालयन्। जानश्रुत्यानुसारेण अस्मिन् एव दिने समुद्रमंथने लक्ष्मी प्रकटिता अभवत्।

दीपावलिः प्रतिवर्षे कार्तिकमासस्य अमावस्यायां तिथौ मान्यते। जनाः स्वगृहाणि स्वच्छानि कुर्वन्ति। जनाः मालाभिः, विद्युत्दीपैः, मृतिकादीपैः च गृहाणि, मन्दिराणि राजमार्गणि, आपणानि च अलंकृतानि कुर्वन्ति। जनाः रात्रौ लक्ष्मी-गणेशस्य च पूजनं कुर्वन्ति। मिष्ठान्नानि च खादन्ति। बालकाः स्फोटकानि स्फोटयन्ति प्रसन्नाः च भवन्ति। दीपावलिः पावनतायाः, उल्लासस्य च प्रतीकमस्ति यथा दीपकः अंधकारं नाशयति तथैव वयमपि अज्ञानस्य, भेदभावस्य, घृणायाः च अन्धकारं नाश्याम। अयं अस्य पर्वस्य संदेशः अस्ति।

Leave a Comment Cancel reply

दीवाली पर संस्कृत निबंध

Essay on Diwali in Sanskrit: नमस्कार दोस्तों, यहां पर हमने संस्कृत में दीपावली पर निबंध शेयर किये है। इससे पहले हम दिवाली पर हिंदी निबंध, दिवाली पर बधाई संदेश, शायरी, स्टेटस आदि शेयर कर चुके है, जिसे आप यहां क्लिक करके जरूर पढ़ें।

यहां पर शेयर किये गये संस्कृत निबंध (Sanskrit Nibandh) सभी कक्षाओं के विद्यार्थियों के लिए मददगार साबित होंगे। ये Sanskrit Essay हमने निम्न प्रश्नों को ध्यान में रखते हुए लिखे है: 10 Sentences in Sanskrit on Diwali, दीपावली पर निबंध संस्कृत में (Deepawali Par Nibandh Sanskrit Me), मम प्रिय उत्सव संस्कृत निबंध (mam priya utsav essay in sanskrit) दीवाली पर संस्कृत में 10 वाक्य आदि।

Read Also:  संस्‍कृत में अन्य महत्वपूर्ण निबंध

दीवाली पर संस्कृत निबंध | Essay on Diwali in Sanskrit

दीपावली पर संस्कृत में पांच वाक्य (deepavali sanskrit mein).

• दीपावलिः एकः धार्मिकः उत्सवः अस्ति।
• अयम् उत्सवः कार्तिकमासास्य अमावस्यायां भवति।
• सर्वे लक्ष्मीपूजनं कुर्वन्ति।
• प्रतिगृहं पुरत: आकाशदीप: प्रज्वाल्यते।
• मिष्ठान्नानि च खादन्ति बालकाः स्फोटकानि स्फोटयन्ति पराना: च भवन्ति।

दीपावली पर 10 लाइन संस्कृत में (10 Lines on Diwali in Sanskrit)

• दीपावलिः प्रतिवर्षे कार्तिकमासस्या अमावस्यायों तिथौ मान्यते।
• दीपावलिः भारतवर्षस्य एकः महान् उत्सवः अस्ति।
• दीपावलि इत्युक्ते दीपानाम् आवलिः।
• कार्तिकमासस्य कृष्णपक्षस्य त्रयोदशीत: आरभ्य कार्तिकशुद्धद्वितीयापर्यन्तं 5 दिनानि यावत् आचर्यते एतत् पर्व।
• दीपावलि दीपानां उत्सवः अस्ति।
• रात्रौ जनाः लक्ष्मी पूजयन्ति मिष्टान्नानि च भक्षयन्ति।
• बालकाः बालिकाः च क्रीडनकानां मिष्टान्नानां स्फोटकपदार्थानां च क्रयणं कुर्वन्ति।
• भारतीयाः इमम् उत्सवम् प्रतिवर्षं सोल्लासं समायोजयन्ति।
• जनाः स्वगृहाणि स्वच्छानि कुर्वन्ति।

Short Sanskrit Essay on Diwali

कविकुलगुरुणा कालिदासेन अभिज्ञानशाकुन्तले लिखितम् यत् ‘उत्सवप्रियाः खलु मनुष्याः’। मानवाः नाम सामाजिक प्राणिनः। अतः ते उत्सवप्रियाः। मम प्रियः उत्सवः दीपावली दीपोत्सवः वा वर्तते। मह्यम् एतत् पर्व अतीव रोचते। एष: धार्मिकोत्सवः अस्ति। अस्मिन् उत्सवे बालाः युवका: च नवनवानि वस्त्राणि धारयन्ति। स्फोटकानां स्फोटनं च भवति।

सर्वे हर्षपूर्णाः भवन्ति। दीपावलीदिने लक्ष्मीपूजनं भवति। व्यापारिणः नवानि व्यापारपुस्तकानि आरभन्ते। जनाः स्वमित्रैः स्वजनैः च सम्मिलन्ति अभिवादयन्ति च। सर्वे अस्मिन् पर्वणि प्रसन्नाः। दीपावलिः पावनताया, उल्लासस्य च प्रतीकमास्तिक्था दीपक: अंधकारं नाशयति तथैव बयमपि अज्ञानस्य, भेदभावस्य, घणायाः च अन्धकार नाश्याम। अयं अस्य पर्वस्य संदेशः अस्ति।

Diwali Essay in Sanskrit

सर्वे मानवाः उत्सवप्रियाः सन्ति। भारतीयमहोत्सवेषु दीपावली उत्सवस्य स्थानं महत्वपूर्णमस्ति। यदा दीपानाम् आवल्यः प्रज्वाल्यन्ते तत् दीपावली उच्यते। अयमुत्सवः प्रतिवर्षं कार्तिक मासस्य कृष्णपक्षस्यामावस्यां महता उत्साहेन जनैः समायोज्यते। अमावस्यातः पूर्वमेव जनाः स्वेषां गृहाणां स्वच्छतां कुर्वन्ति, भवनानि सुघया लिम्पन्ति, द्वाराणि रञ्जयन्ति, नवीनमूर्ति-चित्रैश्च गृहाणि अलंकुर्वन्ति।

दीपावली-दिवसे कान्दविकानामापणेषु विविधरागरञ्जितानि, बहुविधमिष्टान्नानि आकाशं स्पृशन्ति इव दृश्यन्ते। सर्वत्र चित्राणां पंक्तयः आपणानां शोभा वर्धयन्ति। रात्रौ अमावस्याः अंधकारे गृहाणामुपरि प्रज्वलिताः लघुदीपकपंक्तयः प्रकाशन्ते। जनाः नूतनवस्त्राणि धारयन्ति। रात्रौ लक्ष्मीपूजनं कुर्वन्ति। पूजान्ते स्वामित्रेभ्यो बांधवेभ्यश्च मिष्टानं वितरन्ति, एवं परस्पर-स्नेहभावं वर्धयते। बालकाः युवकाश्च आग्नेयक्रीडनकैः क्रीडन्ति। अस्मिन् दिने व्यवसायिनो नव्यासु पञ्जिकासु आयव्ययं लिखन्ति।

इदं कथ्यते यत् प्रभुरामचन्द्रः रावणं हत्वा स्वानुजेन लक्ष्मेण, भार्यया सीतया च सह कार्तिकमावस्यामेव अयोध्यामागतः आसीत्। तदा अयोध्यावासिनः तेषां स्वागतार्थं दीपमालाः प्रज्वाल्यन्। तदाप्रभृति अद्यावधि सर्वे भारतीयाः इमं उत्सवमतीवोल्लासेन मानयन्ति। किन्तु अत्र एकः महान् दोषः अस्ति, यत् दीपावल्याः पावनावसरे अपि केचन जनाः द्यूतक्रीडां कुर्वन्ति अतः अस्य उत्सवस्य पावनत्वं नश्यन्ति ते।

द्यूतक्रीडाव्यसनं दूरतः परित्याज्यं यतः अनेन व्यसनेन धनं विनाश्यते, अयमुत्सवः दूषयते च। अस्मिन् पुण्यपर्वणि द्यूतक्रीडा पूर्णतः त्याज्या एव तथा अस्माभिः प्रसन्नतया प्रतिवर्षमयमुत्सवः सोल्लासं, सानन्दं च मानयितव्यः। अयं दिवज्ञः महर्षि दयानन्दस्य निर्वाण दिवसः अस्ति स महान आत्मा विश्वेभ्यः जनेभ्यः प्रकाश कृत्वा स्व प्राणान् अत्यजत्।

Essay in Sanskrit on Diwali Festival

अस्माकं भारतवर्ष प्रतिवर्ष बहूनि पाणिमान्यन्ते। तेष पर्वेष दीपावालि: हिन्दुनों पवित्रं पार्वमस्ति। इंद्र कथ्यते यत् अस्मिन् एव दिन श्रीराम रावणादि राक्षसान् निहत्य सीतया लमाणेन च सह चतुर्दशवर्षाणां वनवासं समाप्य अयोध्यां प्रत्यागच्छन्। तदा अयोध्यावासिनः प्रसन्नी भूत्वा स्वहिप राजमागेषु। च दीपकान् प्रज्वालयन्। जाना श्रुत्यानुसारेण अस्मिन् एव दिने समुद्रमंथने लक्ष्मी प्रकटिता अभवत्।

भारतवर्षस्य एकः महान् उत्सवः अस्ति। दीपावलि इत्युक्ते दीपानाम् आवलिः। अयम् उत्सवः कार्तिकमासास्य अमावस्यायां भवति। कार्तिकमासस्य कृष्णपक्षस्य त्रयोदशीत: आरभ्य कार्तिकशुद्धद्वितीयापर्यन्तं 5 दिनानि यावत् आचर्यते एतत् पर्व। सायंकाले सर्वे जनाः दीपानां मालाः प्रज्वालयन्ति।

दीपानां प्रकाशः अन्धकारम् अपनयति। एतत्पर्वावसरे गृहे, देवालये, आश्रमे, मठे, नदीतीरे, समुद्रतीरे एवं सर्वत्रापि दीपान् ज्वालयन्ति। प्रतिगृहं पुरत: आकाशदीप: प्रज्वाल्यते। दीपानां प्रकाशेन सह स्फोटकानाम् अपि प्रकाश: भवति। पुरुषाः स्त्रियः बालकाः बालिकाः च नूतनानि वस्त्राणि धारयन्ति आपणानां च शोभां द्रष्टुं गच्छन्ति।

रात्रौ जनाः लक्ष्मी पूजयन्ति मिष्टान्नानि च भक्षयन्ति। सर्वे जनाः स्वगृहाणि स्वच्छानि कुर्वन्ति, सुधया लिम्पन्ति सुन्दरैः च चित्रैः भूषयन्ति। ते स्वमित्रेभ्यः बन्धुभ्यः च मिष्टान्नानि प्रेषयन्ति। बालकाः बालिकाः च क्रीडनकानां मिष्टान्नानां स्फोटकपदार्थानां च क्रयणं कुर्वन्ति।

अस्मिन् दिवसे सर्वेषु विद्यालयेषु कार्यालयेषु च अवकाशः भवति भारतीयाः इमम् उत्सवम् प्रतिवर्षं सोल्लासं समायोजयन्ति। एवं सर्वरीत्या अपि एतत् पर्व दीपमयं भवति। अस्य पर्वण: दीपालिका, दीपोत्सव:, सुखरात्रि:, सुखसुप्तिका, यक्षरात्रि:, कौमुदीमहोत्सव: इत्यादीनि नामानि अपि सन्ति। अस्मिन्नवसरे न केवलं देवेभ्य: अपि तु मनुष्येभ्य: प्राणिभ्य: अपि दीपारतिं कुर्वन्ति।

Long Essay on Diwali in Sanskrit Language

दीपावल्युत्सवो भारतस्य सर्व प्रसिद्धः उत्सवः अस्ति। सर्वे देशवासिनः सर्वेषु प्रदेशेषु दीपावल्युत्सवं दीपमाला प्रज्वाल्य सम्भावयन्ति। विदेशेष्वपि भारतवंशजा इभमुत्सवं न विस्मृतवन्तः। अयमुत्सवः कातिकमासस्यामावस्यायां मान्यते। प्रमुखतया ऽस्य सम्बन्धो रामकथया सह वर्तते।

चतुर्दशवर्षवनवासानन्तरम् अयोध्या प्रत्यागते रामे नगरवासिनः प्रमुदिताः स्वगृहेषु दीपानि प्रज्वाल्य अपारं मोदं प्रकटितवन्तः। तदाप्रभूत्येव प्रतिवर्षमयमुत्सवो मान्यते। बहुषु, स्थानेषु नववर्षोंत्सवरूपेण दीपावल्या महत्त्वमस्ति। व्यापारिणो वाषिर्क लेखमस्मादेव दिनादारभन्ते।।

जैनसम्प्रदायसंस्थापकस्य भगवतो महावीरस्य, आर्यसमाजसंस्थापकस्य स्वामिदयानन्दस्य च निशिदिवसोऽप्ययन।। पौराणिक कथा वर्तते यत् प्रथम आयुर्वेदाचार्यो धन्वन्तरिरपि लोकेभ्य: संजीवनौषधं दातुमस्माद्दिनात् दिनद्वयपूर्वं प्रकटितः।

दिनमेतत् समृद्धिदिबसरूपेण मान्यते। गृहाणि संशोध्यन्ते नानाविधचित्रपताकातोरणादिभिश्च विभूष्यन्ते। पण्यवीथीनां कान्दविकानां च समृद्धिः नयनगोचरतां भजति। रात्र सुमनोहरपरिधानालंकृता जनाः परस्परं सभाजयन्ति, गृहेषु लाजैः मिष्टान्नैः च यज्ञादिकं लक्ष्मीगणेशपूजनं च विदधति। ततो दीपमालाद्योतितानि सर्वेषां गृहाणि अपूर्वा कांचिद् अभिख्यां (शोभां) धारयन्ति स्मयन्त इव। बालयुवकाः विविधैरग्निक्रीडनकैः क्रीडन्ति। नगरे नगरे विविधेषु प्राङ्गणेषु दीपावलीमेलकान्यायोज्यन्ते।

परम्परयात्रैको दोषोऽपि समाजे समुद्भूतः। केचन जनाः चूतमप्यस्मिन् दिने ‘धर्म’ इति आचरन्ति। परन्तु वयं जीनामो यत् द्यूतं न तु समृद्धेरपि तु विनाशस्य कारणमेव। लक्ष्मीस्तेन न प्रसीदति, रुष्टैव भवति।

वस्तुतः उत्सवोऽयं सर्वेभ्यो नवजीवनस्य संमृद्धेः परिशुद्धेश्च सन्देशं ददाति। प्रकृतिरपि वर्षतरनन्तरं सर्वत्र प्रसन्ना विमला च दृश्यते। अन्धकारे प्रकाशस्य, अज्ञाने च ज्ञानस्य विजयरूपोऽयमुत्सवः सर्वानस्मान् धर्माचरणाय ज्ञानोपार्जनाय च प्रेरयति।

हम उम्मीद करते हैं आपको यह दीवाली पर संस्कृत में निबंध (Essay on Diwali in Sanskrit) और दीपावली पर संस्कृत में 10 वाक्य”  पसंद आया होगा। इसे आगे शेयर करना ना भूलें। आपको यह कैसा लगा, हमें कमेंट बॉक्स में जरूर बताएं।

• दि‍वाली पर कविताएं
• दिवाली में दिये जलाने के पीछे यह है पारम्परिक कारण
• होली पर संस्कृत निबंध
• मेरे विद्यालय पर संस्कृत निबंध

Related Posts

Comment (1), leave a comment जवाब रद्द करें.

Chhoti Badi Baatein

• हिंदी निबंध संग्रह - Hindi Essay Collection

दीवाली पर संस्कृत निबंध – Essay on Diwali in Sanskrit

Essay on Diwali in Sanskrit – नमस्कार दोस्तों, आज के लेख में हमने दिवाली पर संस्कृत में निबंध साझा किये है। यहां साझा किए गए संस्कृत निबंध सभी कक्षाओं के छात्रों के लिए उपयोगी साबित होंगे। हमने निम्नलिखित प्रश्नों को ध्यान में रखते हुए यह संस्कृत निबंध लिखे है: दिवाली पर संस्कृत में 10 वाक्य ( 10 Sentences in Sanskrit on Diwali ), दिवाली पर संस्कृत में निबंध ( Diwali Par Nibandh Sanskrit Me ), मम प्रिया उत्सव निबंध संस्कृत में ( Mam priya utsav essay in Sanskrit ) दिवाली पर संस्कृत में 10 वाक्य आदि।

Table of Contents

दीपावली पर संस्कृत में पांच वाक्य (Five sentences in Sanskrit on Diwali)

दीपावली पर संस्कृत में निबंध (Dipawali par Sanskrit mein Nibandh)

• दीपावली, प्रकाशमहोत्सवः इति अपि ज्ञायते, भारतस्य महत्त्वपूर्णेषु, बहुप्रसिद्धेषु च उत्सवेषु अन्यतमः अस्ति ।
• अयं उत्सवः सामान्यतया पञ्चदिनानि यावत् भवति तथा च गृहेषु, वीथिषु, मन्दिरेषु च तैलदीपाः वा दियाः, मोमबत्तयः, रङ्गिणः अलङ्काराः च प्रज्वलिताः भवन्ति
• दीपावली अन्धकारस्य उपरि प्रकाशं, दुष्टस्य उपरि शुभस्य विजयं च सूचयति तथा च तया सह सम्बद्धाः विविधाः पौराणिक-ऐतिहासिक-आख्यायिकाः सन्ति, यथा रावणं पराजय्य भगवान् रामस्य अयोध्यानगरं प्रत्यागमनम्
• अस्मिन् काले जनाः मिलित्वा एकतायाः भावः पोषयितुं उपहारं, मिष्टान्नं, मित्रं, परिवारं च गच्छन्ति ।
• प्रार्थना-चिन्तनस्य, सांस्कृतिक-उत्सवस्य च समयः अस्ति, न केवलं हिन्दुनां कृते अपितु विविध-धर्मस्य जनानां कृते अपि अस्य अपारं आध्यात्मिकं सांस्कृतिकं च महत्त्वं वर्तते |

दीपावली पर संस्कृत में 10 वाक्य (10 sentences in Sanskrit on Diwali)

दीवाली पर संस्कृत में निबंध (Diwali Essay in Sanskrit)

• दीपावली इति अपि प्रसिद्धः दीपावली भारते विश्वस्य अन्येषु च अनेकेषु भागेषु अपार उत्साहेन आनन्देन च आचरितः महत्त्वपूर्णः हिन्दुपर्वः अस्ति ।
• प्रायः पञ्चदिनानि यावत् अयं उत्सवः भवति, हिन्दुचन्द्रपञ्चाङ्गमासस्य कार्तिकस्य १५ दिनाङ्के आरभ्यते, यत् प्रायः अक्टोबर्-मासस्य नवम्बर-मासस्य वा पतति ।
• दीपावली प्रायः “प्रकाशानां उत्सवः” इति उच्यते यतः अस्मिन् असंख्यतैलदीपाः वा दीपाः, मोमबत्तयः, अलङ्कारिकप्रकाशाः च प्रज्वलिताः भवन्ति, येन प्रकाशस्य अन्धकारस्य उपरि, शुभस्य दुष्टस्य उपरि विजयस्य प्रतीकं भवति
• दीपावली-सम्बद्धा आख्यायिकासु एकः लोकप्रियः आख्यायिका अस्ति यत् प्रथमदिने धनतेरसः इति नाम्ना आचर्यते इति राक्षसराजं रावणं पराजय्य भगवान् रामस्य अयोध्यानगरं प्रत्यागमनम् ।
• दीपावली-काले परिवाराः स्वगृहस्य सफाईं, अलङ्कारं च कुर्वन्ति, उपहार-मिष्टान्नस्य आदान-प्रदानं कुर्वन्ति, विशेषाणि उत्सव-भोजनानि च निर्मान्ति, यत्र विविधानि स्वादिष्टानि मिष्टान्नानि, जलपानानि च सन्ति
• रङ्गचूर्णेन निर्मिताः आतिशबाजीः, रङ्गिणः रङ्गोली-विन्यासाः च गृहेषु, वीथिषु च प्रवेशद्वारेषु अलङ्कृत्य उत्सवस्य वातावरणं वर्धयन्ति ।
• हिन्दुनां कृते धार्मिकमहत्त्वस्य अतिरिक्तं जैन-सिक्ख-बौद्ध-जनानाम् कृते दिवाली-महोदयस्य सांस्कृतिकं आध्यात्मिकं च महत्त्वं वर्तते, येषां महोत्सवस्य उत्सवस्य स्वकीयाः विशिष्टानि कारणानि सन्ति
• दिवाली-मासस्य मुख्यदिने जनाः मन्दिराणां दर्शनं कुर्वन्ति, आशीर्वादार्थं प्रार्थनां कुर्वन्ति, हिन्दु-धन-समृद्धि-देव्याः लक्ष्मी-देव्याः मार्गदर्शनं च याचन्ते ।
• दिवाली परिवारसमागमस्य, एकतायाः, साझेदारीस्य च समयः अस्ति, यत् तत् उत्सवं कुर्वतां हृदयेषु सद्भावना, सुखस्य, नवीकरणस्य च भावः प्रवर्धयति।
• समग्रतया दीपावली सुखस्य, चिन्तनस्य, अध्यात्मस्य च समयः अस्ति, यत्र जनाः एकत्र आगत्य प्रकाशस्य, ज्ञानस्य, सद्भावस्य च विजयस्य उत्सवं कुर्वन्ति ।

दीपावली पर लघु संस्कृत निबंध (150 शब्दों में) – Short Sanskrit Essay on Diwali

दीपावली इति नाम्ना अपि प्रसिद्धा दीपावली भारते आनन्देन आचरितेषु बहुप्रसिद्धेषु च उत्सवेषु अन्यतमः अस्ति । प्रायः अक्टोबर्-मासे नवम्बर-मासे वा पतति, पञ्चदिनानि यावत् आचर्यते । दीपावली प्रायः “प्रकाशानां उत्सवः” इति उच्यते यतः एषा प्रकाशस्य अन्धकारस्य उपरि, शुभस्य दुष्टस्य उपरि विजयस्य प्रतीकं भवति ।

अयं उत्सवः महता उत्साहेन, उत्साहेन च आचर्यते । जनाः स्वगृहं स्वच्छं कुर्वन्ति, अलङ्कारयन्ति च, तैलदीपं प्रज्वालयन्ति, स्वद्वारे सुन्दराणि रङ्गोली च निर्मान्ति च । अस्मिन् अवसरे उपहार-मिष्टान्नस्य आदान-प्रदानं सामान्य-परम्परा अस्ति, या परिवार-मित्रयोः मध्ये एकत्रतायाः भावः प्रवर्धयति ।

दिवाली-नगरस्य एकं मुख्यं आकर्षणं पटाखा-आतिशबाजी-विस्फोटः अस्ति, येन रात्रौ आकाशं चकाचौंधं भवति । पारम्परिकसङ्गीतनृत्यनाट्यप्रदर्शनानां समयः इति कारणतः महोत्सवस्य सांस्कृतिकं महत्त्वमपि अस्ति ।

हिन्दुनां कृते दीपावली धार्मिकं महत्त्वं धारयति, यतः अस्मिन् काले ते गणेशदेवता, लक्ष्मी, कुबेर इत्यादीनां देवानां पूजां कुर्वन्ति, समृद्ध्यर्थं, कल्याणाय च आशीर्वादं याचन्ते

तथापि दीपावलीपर्वः केवलं हिन्दुषु एव सीमितः नास्ति; जैन-सिक्ख-बौद्ध-जनानाम् अपि उत्सवस्य स्वकीयानि विशिष्टानि कारणानि सन्ति । जैनानां कृते भगवतः महावीरस्य निर्वाणप्राप्तिः, सिक्खानां कृते गुरु हरगोबिन्दजी इत्यस्य कारावासात् मुक्तिः इति चिह्नं भवति ।

अन्ततः दीपावली धार्मिकसीमाम् अतिक्रम्य जनान् आनन्दस्य, आशायाः, प्रकाशस्य विजयस्य च भावनायाः एकीकृत्य बहुआयामी उत्सवः अस्ति नवीकरणस्य चिन्तनस्य च समयः अस्ति, सर्वेषां मध्ये सुखं सकारात्मकतां च प्रसारयति।

दीपावली पर संस्कृत निबंध (450 शब्दों में) – Diwali Sanskrit Essay 

दीपावली इति अपि प्रसिद्धा दीपावली भारतस्य महत्त्वपूर्णेषु, व्यापकरूपेण च आचरितेषु उत्सवेषु अन्यतमः अस्ति । एषः उत्सवः धार्मिकसीमाम् अतिक्रम्य, विभिन्नधर्मस्य जनान् सुखस्य, आशायाः, अन्धकारस्य उपरि प्रकाशस्य विजयस्य च भावेन एकीकृत्य।

दीपावली सामान्यतया अक्टोबर्-मासे नवम्बरमासे वा भवति, पञ्चदिनानि यावत् आचर्यते । “दीपावली” इति नामस्य एव अर्थः “प्रज्वलितदीपपङ्क्तयः” इति, यतः प्रायः अस्य उत्सवस्य “प्रकाशानां उत्सवः” इति उच्यते ।

दीपावली-उत्सवस्य हिन्दुनां कृते महत् सांस्कृतिकं, धार्मिकं, सामाजिकं च महत्त्वम् अस्ति । अस्य उत्सवः सम्पूर्णे देशे महता उत्साहेन, उत्साहेन च आचर्यते । दीपावलीयाः सज्जता बहु पूर्वमेव आरभ्यते, जनाः स्वगृहाणां सफाईं कुर्वन्ति, अलङ्कारं च कुर्वन्ति। तस्य पृष्ठतः उद्देश्यं अशुद्धीनां निष्कासनस्य प्रतीकं भवति, सकारात्मकशक्तिः भवतः जीवनक्षेत्रे स्वागतं च भवति ।

दीपावलीयाः एकः प्रतिष्ठितः रीतिः अस्ति तैलदीपानां प्रज्वलनं, यत् दियास् अथवा दीपम् इति नाम्ना प्रसिद्धम् अस्ति । एते दीपाः गृहेषु परितः द्वारेषु च स्थापिताः सन्ति, येन परितः परिसरः प्रकाशितः भवति, मनमोहकं वातावरणं च निर्मीयते । तदतिरिक्तं अतिथिनां स्वागतं कर्तुं उत्सवस्य वातावरणं वर्धयितुं च प्रवेशद्वारेषु वर्णचूर्णेन, तण्डुलेन वा पुष्पदलेन निर्मिताः रङ्गिणः रङ्गोली-विन्यासाः निर्मीयन्ते

दीपावली-काले उपहार-मिष्टान्नस्य आदान-प्रदानं सामान्य-परम्परा अस्ति, येन परिवार-मित्रयोः मध्ये एकत्रतायाः भावः वर्धते । प्रायः जनाः न केवलं स्वस्य कृते अपितु प्रियजनानाम् उपहाररूपेण अपि नूतनानि वस्त्राणि, आभूषणं च क्रीणन्ति । उपहारदानं प्रेम्णः प्रशंसायाः च अभिव्यक्तिः, सम्बन्धानां सुदृढीकरणस्य च एकः उपायः अस्ति ।

आतिशबाजी, पटाखा च दिवाली-उत्सवस्य अन्यः अभिन्नः भागः अस्ति । रात्रौ आकाशं रङ्गिणां आतिशबाजीनां चकाचौंधपूर्णेन प्रदर्शनेन प्रकाशते, यत् युवानां वृद्धानां च कृते अद्भुतं दृश्यम् अस्ति । उज्ज्वलाः प्रकाशाः, उच्चैः शब्दाः च अन्धकारस्य उपरि प्रकाशस्य विजयस्य प्रतीकं भवन्ति, दुष्टात्मानं च निष्कासयन्ति ।

हिन्दुनां कृते दीपावली इत्यस्य अपि महत्त्वपूर्णः धार्मिकः आयामः अस्ति । दिवालीकाले जनाः विविधदेवताः पूजयन्ति, यथा भगवान् गणेशः, गजशिरः प्रज्ञा-समृद्धिदेवः, लक्ष्मी-देवी च धन-विपुल-देवी ।

दिवाली इति विश्वासः अस्ति यदा भगवान् रामः स्वपत्न्या सीतया भ्रात्रा लक्ष्मणेन च सह लङ्का-राक्षसराजं रावणं पराजय्य अयोध्यानगरं प्रत्यागतवान् । अयोध्यानगरस्य नागरिकाः दीपप्रज्वालयित्वा सम्पूर्णं नगरं अलङ्कृत्य तस्य पुनरागमनस्य उत्सवं कृतवन्तः आसन् । एवं दीपावली भगवतः रामस्य गृहगमनं, शुभस्य अशुभस्य विजयस्य च चिह्नं भवति ।

जैनानां कृते दीपावलीयाः विशेषं महत्त्वं वर्तते यतः एषः दिवसः यदा भगवान् महावीरः २४तमः तीर्थंकरः निर्वाणं प्राप्तवान् । अस्य आध्यात्मिकस्य आयोजनस्य स्मरणार्थं जैनजनाः प्रार्थनाभिः धार्मिकैः च उत्सवम् आचरन्ति ।

सिक्खसमुदायः दिवालीम् अपि आचरन्ति, यत् ते “बन्दी छोर” दिवसम् इति वदन्ति । गुरु हरगोबिन्दजी इत्यस्य ग्वालियर-दुर्गे कारावासात् मुक्ति-सम्बद्धम् अस्ति । सिक्खजनाः गुरुद्वारेषु (सिखमन्दिरेषु) प्रार्थना, स्तोत्रपाठः, दीप-मोमबत्ती-प्रज्वलनैः च अस्य अवसरस्य उत्सवं कुर्वन्ति ।

एतेभ्यः धार्मिकपक्षेभ्यः अतिरिक्तं दीपावली सांस्कृतिक-उत्सवस्य अपि समयः अस्ति । महोत्सवे पारम्परिकसङ्गीतं, नृत्यप्रदर्शनानि, नाटकप्रस्तुतयः च आयोज्यन्ते । एतानि कलात्मकानि सुख-उत्सव-व्यञ्जनानि भोक्तुं जनाः एकत्र आगच्छन्ति ।

परन्तु एतत् ज्ञातव्यं यत् अन्तिमेषु वर्षेषु दीपावली-काले प्रयुक्तानां आतिशबाजी-पटाखानां पर्यावरणीय-प्रभावस्य विषये जागरूकता वर्धिता अस्ति । वायु-शब्द-प्रदूषणं न्यूनीकर्तुं पशूनां कल्याणस्य रक्षणार्थं च बहवः व्यक्तिः समुदायाः च पर्यावरण-अनुकूल-उत्सवस्य विकल्पं कुर्वन्ति ।

अन्ततः दीपावली बहुपक्षीयः उत्सवः अस्ति यः कोटिकोटिजनानाम् हृदयेषु विशेषस्थानं धारयति । नवीकरणस्य, चिन्तनस्य, सर्वेषां कृते सुखस्य सकारात्मकतायाः च प्रसारस्य समयः अस्ति। धार्मिकमहत्त्वात् परं एकतायाः, प्रेमस्य, अन्धकारस्य उपरि प्रकाशस्य विजयस्य च स्थायिमूल्यानां स्मरणं भवति । यथा यथा सम्पूर्णे भारते विश्वे च जनाः दीपावली-उत्सवस्य कृते एकत्र आगच्छन्ति तथा तथा ते सीमां अतिक्रम्य एकं सामूहिकं अनुभवं निर्मान्ति, अस्मान् सर्वान् आशायाः, सद्भावस्य, जीवनस्य आनन्दस्य च महत्त्वं स्मारयति |.

——————————————//

अन्य लेख पढ़ें:

• 110+ दिवाली की शुभकामनाएं संदेश – Diwali Wishes In Hindi
• दि‍वाली पर हिंदी में कविताएँ – Diwali Poems in Hindi
• Diwali Nibandh in Marathi – दिवाळी निबंध मराठी
• दिवाली पर निबंध – Essay on Diwali in Hindi
• दिवाली के बारे में जानकारी और रोचक तथ्य – Information & Interesting Facts About Diwali
• 50+ भाई दूज पर शुभकामना संदेश – Best wishes message on Bhai Dooj in Hindi
• भाई दूज क्यों मनाया जाता है? भाई दूज की कहानी और महत्व हिंदी में

Enjoy this blog, Please share this

• Share on Tumblr

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

Notify me of follow-up comments by email.

Notify me of new posts by email.